Ideą funkcjonowania każdego szlaku turystycznego jest wędrówka i krajoznawstwo. Mało jednak, który szlak można przemierzyć kilkoma formami aktywności, korzystając przy tym z bogactwa walorów przyrodniczych, historycznych oraz kompleksowej infrastruktury turystycznej. Na Mazurach zapewnia to właśnie Szlak Krutyni. Fundament szlaku stanowi rzeka wypływająca z jeziora Warpuńskiego na Pojezierzu Mrągowskim, przepływająca przez kilkanaście jezior, ostatecznie kończąca bieg w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich. Na poszczególnych etapach rzeka przyjmuje lokalne nazwy, dla całego szlaku przyjęto nazwę od najdłuższej z nich – rzeki Krutyni. Wygodę wędrówki po szlaku zapewnia sieć 10 stanic wodnych PTTK. Wyznaczone trasy kajakowe, rowerowe i piesze pomiędzy pierwszą stanicą w Sorkwitach i ostatnią w Rucianem – Nidzie, liczą w przybliżeniu 102 kilometry każda. Trasy są oznakowane w terenie a spływ kajakowy Szlakiem Krutyni łatwy i mało uciążliwy, z uwagi na to polecany jest dla początkujących kajakarzy.
Wspomniane stanice wodne PTTK rozmieszczone są w takich odległościach, aby codziennie można było dotrzeć do kolejnej z nich i móc skorzystać z noclegów i wyżywienia. Pierwsza stanica w Sorkwitach posiada również dobrze wyposażoną wypożyczalnię kajaków i rowerów turystycznych.
Jednak Szlak Krutyni to nade wszystko niepowtarzalna przyroda i krajobrazy. Przeszło połowa szlaku położona jest na terenie Mazurskiego Parku Krajobrazowego a wyznaczone trasy przebiegają w sąsiedztwie 10 rezerwatów przyrody, chroniących wiele osobliwych gatunków fauny i flory. Przy odrobinie szczęścia i wprawnym oku, zobaczyć można bielika, który jest największym drapieżnym ptakiem tej części Europy, bociana czarnego, czy największą sowę – puchacza. Nieodłącznym towarzyszem spływów na Szlaku Krutyni jest czapla siwa, która dostojnie zasiada na przybrzeżnych konarach drzew. Czaple szczególnie upodobały sobie dolny odcinek rzeki Krutyni od Ukty do jeziora Bełdany. Etap ten z uwagi na zniewalającą zieleń bujnej roślinności i mnogość ptactwa wodnego, potocznie nazywany jest „Małą Amazonką”.
W górnej części szlaku dominują jeziora. Wszystkie z nich objęte są strefą ciszy, co daje możliwość podziwiania krajobrazu w atmosferze zadumy. W tej części szlaku odnaleźć można również urokliwe i odosobnione plaże, idealne do odpoczynku i letnich kąpieli.
Zwiedzając Szlak Krutyni warto przyjrzeć się świadectwu minionych wieków. Począwszy od staropruskiego plemienia Galindów, po którym pamiątką są między innymi kopiec dawnego grodziska w miejscowości Zyndaki (początek szlaku), czy nazwy miejscowości na przykład Babięta od słowa „baba” znaczącego czarownik. Niekończące się knieje okolic szlaku były w minionych wiekach miejscem bogatym w zwierzynę łowną. Już Krzyżacy organizowali huczne polowania, na potrzeby których w pobliżu miejscowości Krutyń został wzniesiony dworek myśliwski. Według podań w okolicach miejscowości Spychowo (środkowa część szlaku) w roku 1804 został upolowany ostatni niedźwiedź na Mazurach. Na szlaku i w jego okolicach występują bunkry i umocnienia obronne z czasów I i II wojny światowej, na przykład w Rucianem – Nidzie bunkry strzegące wąskich przesmyków pomiędzy jeziorami.
W miejscowości tej niewątpliwą atrakcję stanowi śluza Guzianka, która jest tylko jednym z zabytków hydrotechnicznych na szlaku. Aby w pełni poznać historie i tajemnice Szlaku Krutyni warto przemierzać go z dobrze opracowanym przewodnikiem. Mapy i przewodniki dostępne są w stanicach wodnych PTTK. Cennych informacji dostarczy również wizyta w muzeum Mazurskiego Parku Krajobrazowego, które znajduje się w miejscowości Krutyń.
Wędrówkę po Szlaku Krutyni można odbywać indywidualnie lub skorzystać z gotowych pakietów wycieczek. Aby w pełni poczuć klimat szlaku, na jego przemierzanie należy przeznaczyć co najmniej kilka dni. Szlak jest piękny i warty odwiedzenia o każdej porze roku. Wiosną czeka oszałamiająca zieleń i śpiew ptaków, latem eteryczny zapach jezior, jesienią mnogość kolorów i niezapomniane rykowiska, zaś zimą dogłębny spokój i cisza. Kto zawita raz, będzie wracał wielokrotnie. Nieprzekonanym jeszcze do wędrówki po szlaku warto przytoczyć słowa mazurskiego poety Karola Małłka „Kto nie widział Krutyni, ten nie widział Mazur”.
Do zobaczenia na szlaku!
Więcej informacji na stronie: www.mazurypttk.pl
Kamil Kopyść
