Po kilku latach przygotowań i modernizacji, w marcu 2025 r. swoje podwoje dla zwiedzających otworzyło Muzeum Prus Górnych w Morągu. Placówka jest oddziałem Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie i wcześniej – od 1986 r. – działała pod nazwą Muzeum im. J. G. Herdera.
Ta pierwotna nazwa odnosiła się do urodzonego w Morągu niemieckiego filozofa kultury i pisarza, jednego z „klasyków weimarskich”. Jednak od początku działalności muzeum jego najważniejsze ekspozycje nie dotyczyły Herdera, ale prezentowały arcydzieła mistrzów siedemnastowiecznego holenderskiego malarstwa portretowego oraz wyposażenie pałaców i dworów miejscowej szlachty pruskiej.
Nowa nazwa muzeum nawiązuje do historycznej nazwy regionu (Prusy Górne, Oberland), w granicach którego leży Morąg, a który stanowił zachodnią część krainy zamieszkiwanej dawniej przez plemiona Prusów. Od czasów podboju krzyżackiego przez sześć kolejnych wieków w regionie tym wykształciła się klasa szlachecka, która w swoich siedzibach gromadziła i eksponowała dzieła sztuki i cenne przedmioty użytkowe. Właśnie one stały się podstawą ekspozycji w Muzeum Prus Górnych, które mieści się w pałacu Dohnów – morąskiej siedzibie jednego z najznamienitszych rodów tutejszej szlachty.
Dorobek górnopruskich elit społecznych, których panowanie zakończyło wkroczenie Armii Czerwonej w 1945 r., został jednak zaprezentowany na szerszym tle dziejów tych ziem. Zakres tematyczny i chronologiczny ekspozycji sięga bowiem od czasów staropruskich po współczesne. Każda z wystaw zabiera nas w swoistą podróż w czasie, pomagając lepiej zrozumieć przeszłość tutejszych ziem, dzięki obcowaniu z unikatowymi dziełami sztuki, zabytkowymi przedmiotami, dokumentami i mapami
W muzeum czekają na nas wystawy: „Krajobraz kulturowy Górnych Prus. Kurhany” (prehistoryczne pochówki będące świadectwem najstarszego osadnictwa); „Przestrzeń Morąga i okolic” (miasto i region jako ośrodek życia społecznego, kulturalnego i gospodarczego); „Historia pałacu Dohnów w Morągu” (jedna z najważniejszych rezydencji w dawnych Prusach Książęcych); „Luterańskie epitafia i portrety upamiętniające” (dzieła sztuki sakralnej ukazujące wpływ reformacji na lokalną kulturę); „Portret holenderski XVII wieku z galerii rodu zu Dohna” (obrazy zdobiące niegdyś rezydencje pruskiej szlachty); „Okruchy przeszłości. Pamiątki z pruskich dworów” (przedmioty codziennego użytku będące świadectwem stylu życia dawnych właścicieli ziemskich); „Z niepamięci. Rzeźby Adolfo Wildta z kolekcji Franza Rosego z Dylewa” (rzeźby włoskiego modernisty, które wpisały się w historię regionu).
Bogata i zróżnicowana oferta muzeum została tak opracowana, aby zaciekawić zarówno doświadczonych pasjonatów historii i dziedzictwa kulturowego, jak i osoby, które dopiero rozpoczynają swoją przygodę z poznawaniem przeszłości i odkrywaniem jej sekretów.
Więcej informacji o muzeum na stronie: https://morag.muzeum.olsztyn.pl/
/
Oprac. Rafał Śliwiak
Fot. archiwum MWiM w Olsztynie
Fot. © Shevchenko / Stock.adobe.com
