Świat szybko idzie do przodu, zmieniają się technologie, wiele rzeczy znika pod presją nowoczesności. Miasteczka Cittaslow dbają o to, aby zachować tę najnowszą historię. W wielu miejscach powstają zbiory, które dla najmłodszego pokolenia znane są tylko z opowieści dziadków.
Zacznijmy od położonego w połowie drogi – między dawną a obecną stolicą Warmii – Dobrego Miasta, gdzie mieszkają tylko dobrzy, pozytywnie nakręceni ludzie. W zabytkowych kamieniczkach funkcjonuje Skansen Miejski, gdzie odtworzono dawne zakłady rzemieślnicze – szewsko-rymarski, fotograficzny, fryzjerski oraz piekarnię z izbą mieszkalną. Zgromadzono tu ciekawe eksponaty, organizowane są wystawy, warsztaty tkackie, fotograficzne, koronki frywolitkowej czy ceramiczne. W jednym z budynków znajdziemy też materiały dotyczące wojen napoleońskich i historii dobrych ludzi z Dobrego Miasta (www.ckbdobremiasto.pl).
W drugim muzeum – w Baszcie Bocianiej – można obejrzeć dawne mapy biskupstwa warmińskiego, plany miasta, fotografie i fotokopie zabytkowych obiektów oraz starych dokumentów. W sezonie letnim odbywają się tu wystawy malarstwa, grafiki, tkaniny artystycznej itp.
Miejscowa Bazylika Mniejsza p.w. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych, będąca częścią gotyckiego zespołu kolegiackiego z XIV wieku, jest drugą co do wielkości świątynią na Warmii (www.dobremiasto.com.pl). Warto też wstąpić do rodzinnej piekarni „Złoty Róg” na dobre pieczywo i ciasteczka.
Zaledwie 28 km na wschód od Dobrego Miasta leżą Jeziorany. Kto chce zobaczyć, jak wyglądało prowincjonalne pruskie miasteczko, winien tu wpaść na chwilę, a kolorowe, neoklasycystyczne kamieniczki przeniosą go do XIX wieku. Tu kręcony był serial „Stacyjka”. Jest też gotycki kościół z końca XIV wieku p.w. św. Bartłomieja z cenną kołatką – jednym z rzadkich okazów sztuki odlewniczej. Obligatoryjnie należy wstąpić do mieszczącej się w rynku Galerii Revita, gdzie można znaleźć wyselekcjonowane obiekty sztuki użytkowej i ludowej oraz współczesnej autorstwa artystów z Warmii, Mazur i Pogranicza Wschodniego. To miejsce o wyjątkowym klimacie. Jego aktywności można śledzić na Facebooku. W sezonie letnim (1.06 – 30.09) w każdą sobotę przed sklepem odbywa się Eko Targ. Galeria jest też Punktem Informacji Turystycznej (www.revitawarmia.org).
Po kolejnych 26 km na południowy-wschód, dotrzemy do Biskupca, którego atrakcją jest licząca ok. 1400 sztuk kolekcja aparatów fotograficznych. Dziś – gdy wszyscy mamy zawsze przy sobie aparat w telefonie – warto przypomnieć sobie czasy klisz, ciemni, powiększalnika, suszarki i techniki wywoływania zdjęć. Można tu obejrzeć aparaty sprzed 130 lat, takie dzieła jak Hasselblad, Rolleiflex, czy stara Leica, ale też miniaturowe aparaty szpiegowskie. Kolekcja, tworzona od prawie 40 lat, jest dziełem jeden osoby – Wiesława Borowskiego, a mieści się w domu Pracy Twórczej „Sorboma”. W Biskupcu, wchodząc na wieżę kościoła p.w. św. Jana Chrzciciela można podziwiać panoramę miasta i okolicy, ale też galerię ze zdjęciami historycznymi i aktualnymi miasta. Wejście jest możliwe po wcześniejszym uzgodnieniu z Informacją Turystyczną. Natomiast kościół pw. bł. Karoliny Kózkówny – dawny ewangelicki, z połowy XIX w., to Sanktuarium Matki Boskiej Fatimskiej.
Atrakcją usytuowaną w podwęgojskim lesie jest ścieżka edukacyjno – przyrodnicza. Na trasie znajdziemy 16 drewnianych kilkumetrowych posągów – postaci z legend o warmińskich leśnych duchach. Każdy jest opatrzony tablicą z informacjami na jej temat. Wyjątkową ciekawostką jest misternie wykonana, niezwykła chatka czarownicy. Nie wiadomo – śmiać się czy bać się. A może jedno i drugie? Warmińskie Straszydła to też gra terenowa, która w ciekawej formie zapoznaje uczestników z postaciami baśni i legend Warmii i Mazur (www.warminskiestraszydla.pl). W Węgoju jest też mały Skansen Maszyn Rolniczych.
A zmęczeni zwiedzaniem możemy odpocząć i posilić się w położonym nad jeziorem Dadaj Gościńcu „Pod Dębami” w Wilimach (www.gosciniecpoddebem.pl).
Taka wycieczka to wspomnienie dla starszych a historia dla młodych.
Stanisław Harajda
