Dogodne położenie na skrzyżowaniu dwóch szlaków komunikacyjnych (droga ekspresowa S7 i krajowa 51), wiodących z Gdańska czy Warszawy, przez Olsztynek, do stolicy regionu Olsztyna, sprawia, że Mazury są bliżej niż nam się wydaje.
Nie trzeba koniecznie ruszać w głąb tej krainy, aby obcować z dziką naturą. Położenie Olsztynka na skraju Puszczy Napiwodzko-Ramuckiej
(przyp. red. więcej w artykule https://lovewm.pl/rowerem-po-puszczy-napiwodzko-ramuckiej/ ), obfitującej w piękne lasy, rozgałęzioną sieć rzek i liczne jeziora sprawia, że można się tu zagubić na dłużej niż tylko weekend. To tu, w pobliżu Olsztynka, biorą początek największe rzeki Warmii i Mazur: Łyna, Drwęca i Pasłęka.
Zanim wybierzemy się na spływ czy przejażdżkę rowerową po okolicy Olsztynka, warto zagłębić się w urokliwe uliczki miasteczka należącego do ruchu Cittaslow (Międzynarodowej Sieci Miast Dobrego Życia). Jego ideą jest propagowanie kultury i dobrego, harmonijnego życia, stanowiącego alternatywę dla wielkomiejskiego pośpiechu i postępującej globalizacji. Czego więcej chcieć podczas urlopu? Na pewno warto zaznać niezapomnianych wrażeń i skosztować regionalnej kuchni.
A Olsztynek to kraina pełna smaków, w której wiele restauracji i producentów tradycyjnej żywności posiada certyfikat „Dziedzictwo Kulinarne Warmia, Mazury, Powiśle”. Doskonałym przykładem jest restauracja „Z zielonym piecem”, serwująca domową kuchnię (przyp. red. pisaliśmy o niej w numerze 97/20) czy też karczma „Skansen”, a także gospodarstwo rybackie „Szwaderki” w Swaderkach, gdzie można zjeść świeżo złowioną rybę.
Olsztynek do dziś zachował średniowieczny układ starego miasta – z pozostałościami kamiennych murów obronnych, które należą do najlepiej zachowanych na terenie województwa.
Zwiedzanie miasteczka proponujemy rozpocząć od – położonego w centrum – zrewitalizowanego rynku. Tu ulokowany jest ratusz, w którym mieści się Multimedialne Muzeum Obozu Jenieckiego Stalag IB i Historii Olsztynka, oferujące bezpłatne zwiedzanie. Muzeum składa się z dwóch sal. W pierwszej mieści się ekspozycja dotycząca historii Olsztynka oraz atrakcji turystycznych miasta i gminy Olsztynek. W drugiej sali możemy zobaczyć eksponaty i prezentacje związane z obozem jenieckim Stalag IB Hohenstein. Był to drugi pod względem wielkości obóz w Prusach Wschodnich (1939-1945). Więzieni w nim byli Rosjanie, Francuzi, Włosi oraz Polacy. Ogółem zmarło ok. 55 tysięcy jeńców, których pochowano na cmentarzu w Sudwie koło Olsztynka. To mało rozpowszechniona, ale bardzo ciekawa, poruszająca i skłaniająca do przemyśleń historia obozów jenieckich oraz osób, które tam przebywały.
Gotycki rodowód w Olsztynku mają: dawny kościół parafialny (aktualnie Salon Wystawowy Muzeum Budownictwa Ludowego) i XIV-wieczny zamek krzyżacki (obecnie budynek Zespołu Szkół im. K. C. Mrongowiusza). Zamek przeszedł gruntowną rewitalizację, a odrestaurowane piwnice odkryły swoje gotyckie piękno. Ekspozycję muzealną urządzono również w położonym nieopodal Domu Mrongowiusza, w którym urodził się Krzysztof Celestyn Mrongowiusz (1764-1855), duchowny ewangelicki i orędownik polskości.
Salon Wystawowy przynależy do Muzeum Budownictwa Ludowego – Parku Etnograficznego (Skansenu), gdzie na obszarze 94 ha zgromadzono kilkadziesiąt obiektów tradycyjnej architektury regionalnej i techniki. Dodatkowymi atrakcjami są hodowle zwierząt gospodarskich i uprawy roślin zielarskich. Skansen zaprasza na wiele wydarzeń plenerowych. Polecamy szczególnie udział w Regionalnym Święcie Ziół – imprezie nawiązującej do ludowej tradycji święcenia ziół, kwiatów oraz zbóż, odbywającej się co roku 15 sierpnia – w dniu Matki Boskiej Zielnej (przyp. red. pisaliśmy o niej w numerze 97/20).
Nieopodal skansenu znajduje się niewielka i unikalna na skalę Europy Huta Szkła Artystycznego. Jej wyjątkowość polega na tym, że współcześnie prawie nie spotyka się tego typu zakładów produkujących wyroby szklane bez użycia maszyn, a tak właśnie pracuje się w Olsztynku. Huta umożliwia zwiedzanie i poznanie procesu powstawania wyrobów szklanych, krok po kroku. Pracownicy prezentują kolejne etapy wyrobu pięknych ozdób. W przyzakładowym sklepie można kupić szklane ptaszki, słoniki i inne wymyślne wyroby ze szkła. Chętni mogą sami „wydmuchać” sobie produkt szklany na pamiątkę, ale nie jest to takie proste, na jakie wygląda.
Od ubiegłego roku, również nieodpłatnie, można zwiedzać zmodernizowaną i wyremontowaną zabytkową wieżę ciśnień (1906 r.), która pełni funkcję widokową. Wieża jest widoczna dla osób wjeżdżających do miasta z każdej strony. Z tarasu mieszczącego się na szóstym piętrze (27 m od podłoża) można zobaczyć Olsztynek oraz panoramę wokół miasta i okolic.
Po zapoznaniu się z historią, posmakowaniu regionalnej kuchni, można śmiało wyruszyć ponownie poza miasto. Przez gminę Olsztynek przebiegają pasma 4 szlaków tematycznych: Szlak Kopernikowski, Szlak Frontu Wschodniego I Wojny Światowej, Szlak Pętli Grunwaldzkiej i Gościniec Niborski. Rowerem można przejechać po wytyczonych szlakach (blisko 150 km), zwiedzając położone na nich atrakcje (www.szlaki.olsztynek.pl).
Sami widzicie, że tu jest co robić, a jedna wizyta na dogłębne poznanie Olsztynka i okolic nie wystarczy!
Więcej informacji na www.olsztynek.pl
Opracowanie: Justyna Szostek