Niektórzy lubią w spokoju i ciszy oglądać eksponaty w gablotach, inni wolą multimedialne sposoby poznawania historii, kultury i natury. I jedni, i drudzy znajdą na Warmii i Mazurach wiele możliwości, aby realizować swoje zainteresowania. Zapraszamy do muzeów!
W regionie działa ponad sześćdziesiąt muzeów, co gwarantuje, że każdy znajdzie w nich coś ciekawego dla siebie. Ich oferta wciąż się rozwija, a placówki otwierają nowe ekspozycje. Najbogatszy wybór atrakcji znajdziemy w Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, które główną siedzibę ma w olsztyńskim Zamku Kapituły Warmińskiej, a oddziały w kilku innych miejscach. Dwa z nich działają w zamkach biskupich (w Lidzbarku Warmińskim i Reszlu), a dwa kolejne – w pałacach (w Morągu i Olsztynie). Pozostałe mieszczą się w zabytkowych ratuszach (w Mrągowie i Szczytnie) oraz w odbudowanej historycznej kamienicy (w Olsztynie).
Poznaj Kopernika i jego dzieło
W olsztyńskim zamku prezentowane są zbiory z zakresu archeologii i historii regionu, a także sztuki dawnej i współczesnej, rzemiosła, piśmiennictwa i kultury ludowej. Najsłynniejszym mieszkańcem zamku był astronom Mikołaj Kopernik, któremu poświęcono tu ekspozycję. Na ścianie krużganka zachowała się – wykonana przez niego – tablica astronomiczna, która posłużyła mu do przedstawienia pozornego ruchu słońca w dniach bliskich równonocy wiosennej i jesiennej. Badania z jej użyciem przyczyniły się do wprowadzenia, obowiązującego do dziś, kalendarza.
Z postacią Kopernika związany jest również zamek w Lidzbarku Warmińskim, historycznej stolicy Warmii, w którym obecnie działa Muzeum Warmińskie. Stała ekspozycja placówki jest poświęcona wybitnym mieszkańcom zamku, głównie Ignacemu Krasickiemu i innym biskupom. Spośród imponujących zamkowych wnętrz największe wrażenie robi Wielki Refektarz i kaplica z rokokowym wyposażeniem.
Słynny astronom najwięcej czasu spędził we Fromborku (1510-1543). Na Wzgórzu Katedralnym działa Muzeum Mikołaja Kopernika z planetarium, w szpitalu św. Ducha – dział historii medycyny, a poza miastem – Park Astronomiczny z obserwatorium. Obecnie na Wzgórzu Katedralnym trwają prace renowacyjne, których finał zaplanowano na koniec roku. Dzięki nim już wkrótce turystom zostaną udostępnione kolejne miejsca.
Odkryj Grunwald i inne sekrety historii
Historię jednej z największych bitew średniowiecza przybliża Muzeum Bitwy pod Grunwaldem w Stębarku. Obecnie w pawilonie na Polach Grunwaldu można obejrzeć wystawę „Wielka Wojna z Zakonem Krzyżackim w latach 1409-1411”, ukazującą również dzieje plemion pruskich. Uzupełnia ją kolekcja średniowiecznego uzbrojenia oraz pokazy multimedialne, przedstawiające fazy bitwy. Trwa rozbudowa kompleksu muzeum, a w jego nowej części znajdzie się m.in. sala do rozgrywania turniejów rycerskich. Otwarcie rozbudowanej placówki zaplanowano na 2021 r.
Średniowiecze przybliża także Muzeum Pogranicza w Działdowie, prezentujące wystawy w zabytkowym ratuszu i gotyckim skrzydle zamku. Ekspozycje urządzono także w zamkach krzyżackich w Kętrzynie (obecnie w remoncie), Ostródzie i Nidzicy, a także w warowni w Rynie (zaadaptowanej na hotel).
Nowoczesne ekspozycje prezentują m.in. Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu, Centrum Techniki i Rozwoju Regionu „Muzeum Nowoczesności” w Olsztynie oraz Multimedialne Muzeum Obozu Jenieckiego Stalag IB i Historii Olsztynka. W tym ostatnim mieście warto odwiedzić również Muzeum Budownictwa Ludowego – Park Etnograficzny.
Historię militarną ostatniego wieku można poznawać w muzeach w Mrągowie i Orzyszu, w kwaterach polowych z czasów II wojny światowej w Mamerkach i Gierłoży („Wilczy Szaniec”) oraz w dziewiętnastowiecznej Twierdzy Boyen w Giżycku. Na terenie twierdzy, która jest największym zabytkiem regionu, ekspozycje urządzono w czterech obiektach. Ciekawe wystawy proponuje też Muzeum Historyczne w Ełku. Jego częścią jest – uruchomiona na początku XX w. – Ełcka Kolej Wąskotorowa. Dzięki niej latem można przejechać się wąskotorówką po malowniczej okolicy.
opracował Rafał Śliwiak
fot. archiwum UMWWM
