Warmia i Mazury to nie tylko kraina tysiąca jezior, rozległych lasów i malowniczych krajobrazów. To także region, w którym od pokoleń pielęgnuje się tradycje kulinarne, a smaki powstają z pasji do natury, szacunku dla lokalnych produktów i rzemiosła. W ostatnich latach coraz więcej miejsc stawia tu na ekologię, powrót do korzeni i autentyczność – tworząc przestrzeń, gdzie można nie tylko dobrze zjeść, ale i poczuć prawdziwego ducha regionu.
Na tutejszych stołach spotykają się wpływy kuchni polskiej, niemieckiej, litewskiej i ukraińskiej, które przez wieki tworzyły wyjątkową mozaikę smaków. Kuchnia Warmii i Mazur czerpie z bogactwa lasów, jezior i pól – to właśnie z tych darów natury powstają dania, które zachwycają prostotą, sycą i rozgrzewają nawet w najchłodniejsze dni. Wędzone ryby z mazurskich jezior, dziczyzn, ręcznie robione sery, gęsina, kiszonki, konfitury, zioła i owoce leśne – każdy składnik ma tu swoją historię i jest wynikiem pracy rąk lokalnych producentów oraz rodzinnych gospodarstw.
Region słynie również z licznych festiwali kulinarnych i wydarzeń promujących lokalną żywność, podczas których można spróbować tradycyjnych potraw, poznać sekrety domowych receptur i spotkać ludzi, którzy z pasją pielęgnują dziedzictwo kulinarne. Warto zajrzeć do regionalnych restauracji, karczm i gospodarstw, gdzie menu zmienia się wraz z porami roku, a każdy posiłek staje się okazją do odkrywania nowych smaków i aromatów. Warmia i Mazury to miejsce, gdzie tradycja spotyka się z nowoczesnością, a każdy, kto tu przyjedzie, może poczuć się częścią tej niezwykłej kulinarnej opowieści.
Odkryjcie z nami wyjątkowe adresy, które warto odwiedzić, by naprawdę posmakować Warmii i Mazur – od rodzinnych gospodarstw i pasiek, przez restauracje z duszą, aż po tętniące życiem targowiska.
Kozia Farma Złotna – tradycja, natura i kozi slow life
Kozia Farma Złotna to miejsce, które stało się symbolem ekologicznego podejścia do hodowli i produkcji żywności na Warmii i Mazurach. Położona w malowniczej wsi Złotna, nieopodal Morąga, na pograniczu Warmii, Powiśla, Żuław i Mazur, farma prowadzona przez Katarzynę i Grzegorza Łaskich to aż 62 hektary pól, łąk i pastwisk, gdzie króluje natura, bioróżnorodność i troska o każdy szczegół.
Podstawą funkcjonowania Koziej Farmy jest certyfikowana, ekologiczna hodowla kóz, prowadzona w tzw. chowie otwartym. Kozy żyją tu wolno i szczęśliwie – mają do dyspozycji 18 hektarów aromatycznych pastwisk pełnych dzikich ziół i traw. Furtka do koziarni jest zawsze otwarta, więc zwierzęta mogą swobodnie wychodzić na łąki i wracać, kiedy tylko mają ochotę. Ich dieta uzupełniana jest gałęziami drzew, korą, ekologicznymi jabłkami czy dyniami, co przekłada się na wyjątkowy smak i wartości odżywcze mleka.
Na farmie nie stosuje się sztucznych nawozów ani chemii, a uprawy warzyw, owoców i gryki prowadzone są zgodnie z zasadami ekologii. Dzięki temu gospodarstwo nie tylko produkuje zdrową żywność, ale także przyczynia się do zrównoważonego rozwoju regionu i ochrony przyrody.
Z mleka od szczęśliwych kóz powstają tu prawdziwe rarytasy. W ofercie Koziej Farmy znajdziecie szeroki wybór ekologicznych serów: świeży bundz, wędzony „Złotniak”, serwatkę, ser do grillowania Grillek, krótko dojrzewające sery podpuszczkowe, śmietankowe twarożki, sery solankowe, twarde, pleśniowe, a także kefiry i jogurty. Szczególną popularnością cieszy się flagowy kozi jogurt probiotyczny, który – jak podkreślają gospodarze – już po kilku dniach regularnego spożywania odbudowuje florę bakteryjną jelit.
Produkty z Koziej Farmy Złotna wielokrotnie zdobywały nagrody na ogólnopolskich festiwalach i konkursach, a samo gospodarstwo zostało uznane za najlepsze polskie gospodarstwo ekologiczne w 2016 roku. Wszystkie wyroby można kupić w przytulnym sklepiku na miejscu lub zamówić przez internet. W sezonie na gości czekają także ciepłe przekąski, jak bruschetta z kozim serem, pierogi czy domowe desery.
Kozia Farma Złotna to nie tylko produkcja – to także miejsce spotkań, edukacji i wypoczynku. Katarzyna i Grzegorz Łascy zapraszają wszystkich, którzy chcą zanurzyć się w wiejskim życiu i doświadczyć prawdziwego slow life. Gospodarstwo pełni funkcję zagrody edukacyjnej, organizuje warsztaty serowarskie, degustacje i wycieczki dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Goście mogą poznać tajniki ekologicznej hodowli, zobaczyć proces powstawania serów, wysłuchać opowieści o kozich zwyczajach, a nawet pójść z kozami na pastwisko.
Dla tych, którzy chcą zostać dłużej, przygotowano klimatyczną agroturystykę – komfortowe pokoje w otoczeniu natury, z widokiem na pastwiska i kozią zagrodę. Unikalną atrakcją jest kozioterapia – kontakt z kozami, które są niezwykle towarzyskie i inteligentne, poprawia nastrój i pozwala na chwilę zapomnieć o codziennym stresie.
To miejsce, gdzie ekologia, tradycja i nowoczesność idą w parze. Gospodarze realizują ideę powrotu do źródeł i życia w rytmie natury – od uprawy roślin, przez karmienie zwierząt, po przetwórstwo, wszystko odbywa się tu z troską o środowisko i zdrowie klientów. Farma jest częścią Sieci Dziedzictwa Kulinarnego Warmia Mazury i aktywnie promuje lokalne smaki oraz bioróżnorodność regionu.
Wizyta na Koziej Farmie Złotna to nie tylko uczta dla podniebienia, ale i dla duszy – to miejsce, gdzie można naprawdę zwolnić, poczuć bliskość natury i odkryć, jak smakuje prawdziwe, ekologiczne życie.
Eko Złotna – chleb z pradawnego ziarna i Mazurska Akademia Wypieków Tradycyjnych.
Eko Złotna to wyjątkowe, rodzinne gospodarstwo ekologiczne położone we wsi Złotna, niedaleko Morąga. Znajduje się w malowniczej okolicy, która łączy w sobie uroki Mazur, Warmii, Powiśla i Żuław, a prowadzone jest przez Bohdana i Elżbietę Stankiewiczów przy wsparciu córki Bianki. Ich misją jest powrót do tradycyjnych metod uprawy i przetwórstwa pradawnych zbóż oraz promowanie zdrowego odżywiania, opartego na produktach ekologicznych najwyższej jakości, pochodzących bezpośrednio od lokalnych producentów.
Gospodarstwo specjalizuje się w uprawie pradawnych odmian zbóż oraz gryki. Ziarno mielone jest na miejscu w tradycyjnym młynie żarnowym, co pozwala zachować pełnię wartości odżywczych i autentyczny smak. Eko Złotna posiada certyfikaty ekologiczne zarówno w zakresie uprawy zbóż, jak i ich przemiału.
W ramach gospodarstwa działa Stowarzyszenie Eko Złotna oraz Mazurska Akademia Wypieków Tradycyjnych. Akademia powstała, by propagować bioróżnorodność w rolnictwie, uprawę i wykorzystywanie pradawnych zbóż oraz tradycyjny przemiał w młynach żarnowych. Jej celem jest także nauka wypieku pieczywa z ekologicznych, całoziarnowych mąk razowych oraz popularyzacja dziedzictwa kulinarnego Warmii i Mazur.
Eko Złotna regularnie organizuje kursy, szkolenia i warsztaty, podczas których uczestnicy poznają tajniki wypieku chleba na zakwasie, przygotowywania bułek orkiszowych, domowych makaronów czy ciast według dawnych receptur. W trakcie zajęć można zobaczyć pokaz przemiału zbóż na żarnach i dowiedzieć się więcej o nieistniejącym już zawodzie młynarza. Gospodarze uczą także, jak wykorzystywać ziarna oraz mąki z pradawnych odmian zbóż w codziennej kuchni i opowiadają o ekologii oraz bioróżnorodności.
Produkty Eko Złotnej – mąki, kasze, chleby i inne wyroby – można kupić w gospodarstwie, w sklepie internetowym pod adresem www.ekozlotna.pl oraz podczas targów i wydarzeń regionalnych. Wszystkie oferowane produkty powstają bez użycia chemii i sztucznych dodatków, z poszanowaniem środowiska naturalnego i bioróżnorodności oraz tradycji regionu. Gospodarstwo zostało wielokrotnie wyróżnione – m.in. w 2022 roku w plebiscycie ORGANIC LIFE TOP 50, w 2023 roku jako najlepsze ekologiczne gospodarstwo w województwie warmińsko-mazurskim oraz w ogólnopolskim konkursie „Sposób na Sukces” organizowanym pod patronatem Prezydenta RP. Eko Złotna jest również laureatem prestiżowej nagrody Lauru Najlepsi z Najlepszych przyznawanej przez Marszałka Województwa Warmińsko-Mazurskiego. Gospodarstwo należy do sieci Dziedzictwa Kulinarnego Warmia-Mazury oraz do sieci Zagród Edukacyjnych. Jest również gospodarstwem demonstracyjnym działającym przy ogólnopolskim Centrum Doradztwa Rolniczego oraz członkiem Stowarzyszenia Producentów i Przetwórców Ekologicznych Polska Ekologia.
Wizyta w Eko Złotnej to nie tylko okazja do zakupu zdrowych produktów, ale także niezwykła lekcja o tradycji, ekologii i produkcji rolnej – od zdrowego ziarenka do zdrowego bochenka.
Warmińska Pszczoła – miód z pasją i edukacją
Warmińska Pszczoła to wyjątkowa zagroda edukacyjna i ekologiczna pasieka wędrowna położona na pograniczu Warmii i Mazur, w malowniczej miejscowości Purda, około 20 kilometrów od Olsztyna. To miejsce stworzyli Kasia i Andrzej Maziec, którzy po latach życia w mieście i pracy w korporacji postanowili zamienić miejskie tempo na bliskość natury i życie zgodnie z rytmem przyrody. Choć początki na Warmii nie były łatwe, dziś prowadzą jedno z najbardziej cenionych gospodarstw pszczelarskich w regionie.
Pasieka Warmińska Pszczoła liczy obecnie około 350 uli i jest prowadzona w duchu ekologii – pszczoły wędrują wraz z właścicielami od pożytku do pożytku, w zależności od kwitnienia roślin. Wiosną praca zaczyna się na łąkach mniszka, potem pszczoły trafiają na pola rzepaku, w czerwcu pod aromatyczne lipy, a latem na białe łany gryki. Sezon kończy się na nawłoci, a pomiędzy tymi pożytkami powstaje miód Tysiąca Kwiatów – esencja lokalnej przyrody, której nie znajdziecie nigdzie indziej.
Współpraca z lokalnymi rolnikami, którzy również stawiają na ekologiczne uprawy bez chemii i nawozów, sprawia, że miód z Warmińskiej Pszczoły jest nie tylko wyjątkowy w smaku, ale i w pełni naturalny. W ofercie znajdują się różne rodzaje miodów, w tym mniszkowy, rzepakowy, lipowy, gryczany, nawłociowy oraz wspomniany wielokwiatowy. Można tu także kupić inne produkty pszczele: świece z wosku, pyłek, propolis czy pierzgę.
Jednak Warmińska Pszczoła to nie tylko produkcja miodu – to także miejsce edukacji i inspiracji. Gospodarze prowadzą warsztaty dla dzieci, młodzieży i dorosłych, podczas których można poznać fascynujący świat pszczół, zobaczyć, jak wygląda praca w pasiece, a nawet spróbować własnoręcznie odsklepić plaster miodu i wziąć udział w wirowaniu. Uczestnicy dowiadują się, jak ważne są pszczoły dla ekosystemu, jak wygląda życie w ulu i jak powstaje miód. To tu poznacie ciekawostki, które na długo zapadną w pamięć – na przykład, że jedna pszczoła robotnica w ciągu życia produkuje tylko 1/12 łyżeczki miodu, a do wytworzenia kilograma miodu potrzeba odwiedzenia aż czterech milionów kwiatów.
Zagroda oferuje także dwa całoroczne domki turystyczne, w których można zatrzymać się na dłużej i w pełni zanurzyć w sielskim klimacie Warmii. Gości budzi śpiew ptaków, a przez okna zaglądają sarny – to miejsce, gdzie naprawdę można odpocząć od codziennego zgiełku i poczuć bliskość natury.
Warmińska Pszczoła to nie tylko pasja i praca, ale także misja – edukacja, ochrona środowiska i promowanie lokalnych, naturalnych produktów. To miejsce, które inspiruje do życia w zgodzie z przyrodą i pokazuje, jak wielką rolę odgrywają pszczoły w naszym świecie. Każda wizyta tutaj to nie tylko okazja do spróbowania wyjątkowego miodu, ale także niezapomniane doświadczenie, które zostaje w pamięci na długo.
www.mazuryagroturystyka.com.pl
Zajazd Tusinek – domowa kuchnia, farmerski sklep i smak dzieciństwa
Zajazd Tusinek w Rozogach to miejsce, które od ponad 27 lat zachwyca autentyczną, regionalną kuchnią i prawdziwie rodzinną atmosferą. Założony przez Teresę i Grzegorza Winiarków, którzy po latach pracy w Warszawie postanowili przenieść się na Mazury, Tusinek od początku powstawał z myślą o miejscu, gdzie tradycja, natura i gościnność idą w parze.
Początki nie były łatwe – wymagało to gruntownego remontu upadającego gospodarstwa i ogromu pracy na kilkudziesięciu hektarach ziemi. Dziś Tusinek to nie tylko restauracja i hotel, ale także serce lokalnej społeczności oraz ważny przystanek na kulinarnej mapie Warmii i Mazur.
Naturalnym centrum Tusinka jest kuchnia – od lat prowadzona przez miejscowe gospodynie, które przygotowują dania według tradycyjnych, regionalnych przepisów. Tajemnica smaku tkwi w składnikach: mleko, sery, mięso, jaja, warzywa i owoce pochodzą głównie z własnego gospodarstwa lub od zaprzyjaźnionych, sprawdzonych producentów z okolic.
Własna hodowla krów i kóz pozwala na produkcję świeżego mleka, z którego w przydomowej serowarni powstają sery – zarówno krowie, jak i kozie. W menu królują domowe pierogi, kluski, zupy, pieczone mięsa, a także wypiekany na miejscu chleb, ciasta i inne przysmaki, które przywołują wspomnienia dzieciństwa.
Integralną częścią zajazdu jest farmerski sklep, gdzie można kupić produkty z własnego gospodarstwa oraz od lokalnych wytwórców: sery, wędliny, miody, chleby, zioła, przetwory czy ciasta, a nawet świeże warzywa i owoce. Wiele z tych produktów pochodzi z własnego gospodarstwa lub od lokalnych producentów, z którymi właściciele współpracują od lat. Dzięki temu każdy klient ma pewność, że kupuje żywność najwyższej jakości, bez zbędnych dodatków i konserwantów. Wizyta w Tusinku to doskonała okazja, by zabrać ze sobą autentyczne smaki Mazur i Warmii, a także spróbować produktów wpisanych na listę Dziedzictwa Kulinarnego regionu.
Tusinek to nie tylko restauracja i sklep – to także hotel z 17 komfortowymi pokojami, położony w głębi posiadłości, z dala od drogi, otoczony własnoręcznie sadzonym świerkowym lasem i aleją lipową. Goście mogą tu odpocząć w ciszy, blisko natury, w otoczeniu pól, lasów i zwierząt gospodarskich.
Zajazd jest miejscem przyjaznym rodzinom – dzieci mogą odwiedzić mini-zoo, pobawić się na placu zabaw, a dorośli wziąć udział w warsztatach kulinarnych, degustacjach czy wydarzeniach tematycznych związanych z kuchnią i tradycją regionu. W Tusinku dba się o ekologię, edukację i przekazywanie tradycji. Gospodarze prowadzą zajęcia edukacyjne dla dzieci i młodzieży, podczas których można nauczyć się przetwarzania produktów spożywczych, poznać ginące zawody, spróbować swoich sił w rękodzielnictwie czy dowiedzieć się więcej o rolnictwie i przyrodzie regionu.
W Tusinku żyje się zgodnie z ideą slow life, a szacunek dla natury, ludzi i lokalnej tradycji jest tu widoczny na każdym kroku. Dlatego też miejsce to zachwyca nie tylko różnorodnością smaków, ale i atmosferą – tu czas płynie wolniej, a każdy gość może poczuć się jak w domu, przywołać smaki dzieciństwa i doświadczyć prawdziwej, mazurskiej gościnności.
Targowisko Tomaszkowo – święto lokalności i spotkań
Targowisko „Dobre bo Nasze Warmińsko-Mazurskie” w Tomaszkowie, znane także jako Spiżarnia Warmińska, to miejsce, które w krótkim czasie stało się jednym z najważniejszych punktów na kulinarnej mapie regionu. Powstało z potrzeby połączenia tych, którzy szukają autentycznych, lokalnych produktów z ich twórcami – rolnikami, rzemieślnikami i pasjonatami smaku.
Od pierwszych dni działalności, gdy pod koniec lipca 2022 roku hala świeciła pustkami, a stoisk było zaledwie kilka, targowisko rozrosło się do niemal pięćdziesięciu wystawców, przyciągając tłumy mieszkańców i gości z całego regionu, a także turystów z odległych miast Polski. Każda sobota w Tomaszkowie to prawdziwe święto lokalności. Na parkingu przed halą pojawiają się auta z różnych zakątków Warmii, Mazur, a nawet spoza województwa.
Targowisko przyciąga nie tylko różnorodnością i jakością produktów, ale także atmosferą wspólnoty. Kupujący mogą poznać producentów, dowiedzieć się więcej o procesie wytwarzania żywności, skorzystać z ich rad i inspiracji. Organizatorzy dbają o to, by sprzedawane produkty były autentyczne, a każdy wystawca przechodzi weryfikację – zanim dołączy do grona sprzedawców, jest odwiedzany i sprawdzany pod kątem jakości oraz metod produkcji.
Na targu znajdziemy wszystko, co najlepsze w regionie: świeże pieczywo, sery, wędliny, ryby, miody, warzywa, owoce, zioła, domowe przetwory i wypieki, a także coraz większy wybór rękodzieła i naturalnych kosmetyków. Szczególne miejsce zajmują tu członkowie Sieci Dziedzictwa Kulinarnego Warmii i Mazur, których stoiska są specjalnie oznaczone. Wśród nich są m.in. tradycyjne wędzarnie, gospodarstwa ekologiczne, mleczarnie, pasieki czy ogrodnicy.
Targowisko w Tomaszkowie to nie tylko miejsce zakupów, ale także spotkań, rozmów i wymiany doświadczeń. To społeczność ludzi, których łączy pasja do dobrego jedzenia i szacunek do tradycji. Wspólnie tworzą nowe produkty, dzielą się przepisami i inspirują do życia w stylu slow. W każdą sobotę od 7.00 do 13.00 (pod warunkiem, że produkty nie zostaną wcześniej sprzedane) można tu poczuć prawdziwego ducha Warmii i Mazur – autentyczność, gościnność i radość z bycia razem.
Odkryj smak Warmii i Mazur
Warmia i Mazury to region, który zachwyca nie tylko krajobrazami, ale i bogactwem autentycznych, lokalnych smaków. Od koziego sera, przez ekologiczny chleb i miód, po domowe przysmaki i produkty z targowiska – każdy znajdzie tu coś dla siebie. Wyrusz w kulinarną podróż i posmakuj regionu, który inspiruje do powrotu do natury i tradycji. Tu każdy dzień może stać się świętem smaku, spotkania i autentycznego, lokalnego życia.
Aby naprawdę poznać kulinarne dziedzictwo Warmii i Mazur, warto sięgnąć po dania, które od pokoleń goszczą na tutejszych stołach. Obok słynnych serów i miodów, region słynie z wyjątkowych potraw, które łączą prostotę z bogactwem smaków. Wśród nich króluje karmuszka – sycąca zupa z mięsa, fasoli i kapusty, będąca przykładem wpływów kuchni polskiej i niemieckiej, a także mazurskie farszynki, czyli kotleciki ziemniaczane z mięsno-jajecznym farszem, które podaje się zarówno jako samodzielne danie, jak i dodatek do zup.
Nie sposób nie wspomnieć o stynkach – małych rybkach z mazurskich jezior, które są prawdziwym rarytasem, szczególnie w sezonie zimowym, oraz o dzyndzałkach z hreczką i skrzeczkami, czyli małych pierogach z mięsem wołowym i kaszą gryczaną, wpisanych na listę polskich produktów tradycyjnych.
W kuchni Warmii i Mazur ważne miejsce zajmują także inne ryby – świeże, wędzone, podawane na wiele sposobów, a także gęsina, domowe kiszonki, zioła i owoce leśne, które nadają potrawom niepowtarzalnego charakteru.
Warto odwiedzić lokalne restauracje i karczmy, takie jak Karczma Warmińska w Gietrzwałdzie, Gościniec Ryński Młyn czy Cudne Manowce w Olsztynie, gdzie tradycyjne receptury łączą się z nowoczesnym podejściem do gotowania, a każdy posiłek staje się okazją do odkrywania historii regionu.
Nie zapominajmy także o wyjątkowych produktach wpisanych na listę tradycyjnych i regionalnych – zsiadłym mleku, kawiorze ze szczupaka, syropie buraczanym, sękaczu mazurskim czy miodzie Mazur Garbatych, które są dumą lokalnych producentów i ambasadorami smaku regionu.
Kulinarna podróż po Warmii i Mazurach to nie tylko uczta dla podniebienia, ale także spotkanie z ludźmi, którzy z pasją pielęgnują lokalne tradycje i dzielą się nimi z gośćmi. To region, gdzie każdy posiłek opowiada własną historię, a smak dzieciństwa i domowego ciepła odnajduje się w każdym kęsie.
Odwiedzając Warmii i Mazury, pozwól sobie na odkrywanie nowych smaków, rozmowy z lokalnymi producentami na targowiskach, udział w warsztatach kulinarnych i degustacjach. Niech ta podróż stanie się inspiracją do powrotu do prostoty, naturalności i radości płynącej ze wspólnego stołu. Tu tradycja spotyka się z nowoczesnością, a każdy dzień to nowe święto smaku i lokalnej gościnności.
/
Oprac. Kamila Górecka-Kirwiel
