Odwiedzając Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku wyruszamy w podróż w czasie. Tradycyjna zabudowa wiejska, której najstarsze obiekty sięgają pierwszej połowy XIX wieku, a nade wszystko elementy kultury materialnej dawnych mieszkańców Warmii, Mazur i Powiśla pozwalają dotknąć świata, który znany jest już tylko etnografom i historykom kultury. W malowniczo położonym Parku Etnograficznym można wędrować przez kultury, które tworzyły niegdyś specyficzny pejzaż pruskiej ziemi. Surowy styl życia ewangelickich Mazurów odkryjemy w aranżacji mazurskich chałup; nieco odmienny klimat odnajdziemy z kolei w chałupach warmińskich i powiślańskich. Niewielu już ludzi pamięta dzisiaj, że dawne ziemie pruskie zamieszkiwała również społeczność litewska, reprezentowana w Muzeum przez zabudowania z obszaru małej Litwy. Na ekspozycjach muzealnych możemy też zobaczyć jaki sposób zagospodarowywali te ziemie nowi ich gospodarze, którzy osiedlali się na nich po roku 1945 skutkiem wielkich migracji ludności wywoływanych przez II wojnę światową.
Tradycyjna wieś to wieś pełna odgłosów zwierząt i zapachów kwietnych, ziołowych i warzywnych ogrodów. Spacerując po Muzeum spotykamy szereg hodowanych tu i charakterystycznych dla regionu gatunków zwierząt: koniki polskie, owce, kozy, króliki, różne odmiany drobiu tworzą klimat żywej wsi. W ogrodach towarzyszących poszczególnym siedliskom znajdziemy uprawy warzyw, a także kwiatów i ziół, które niegdyś hodowały i pielęgnowały mazurskie, warmińskie i oberlandzkie gospodynie.
Muzeum dysponuje terenem o powierzchni 94 ha. Posiada bogate zbiory muzealiów ruchomych, które zgromadzone są w 79 obiektach dużej i małej architektury wiejskiej z Warmii, Mazur, Powiśla i Małej Litwy, o zróżnicowanych funkcjach, budowie i konstrukcji. Są to budynki mieszkalne, sakralne, zabudowania gospodarcze i przemysłowe. Wyposażenie budynków stanowią eksponaty pokazujące tradycyjne metody pracy i obrzędy na wsi w XIX i XX wieku. Zbiory muzealne kultury materialnej oraz sztuki ludowej przekraczają 14 tys. egzemplarzy.
Edukacja przez zabawę i doświadczenie
Na dzieci czekają tu rozmaite warsztaty edukacyjne, gdzie poprzez zabawę mogą poznawać realia dawnego życia na wsi czy tajniki rzemiosła i sztuki ludowej. W okresie letnim najmłodsi mają okazję skorzystać z oferty wakacyjnych zajęć. W ubiegłym roku były to warsztaty malowania na szkle, lepienia w glinie, wycinanek, wykonywania kwiatów z kolorowej bibuły oraz zabawy na świeżym powietrzu podczas zajęć „Dziecko na wsi – zabawy ludowe”. Dużą popularnością cieszą się też warsztaty przed świętami Bożego Narodzenia i Wielkanocą, w ramach których dzieci i młodzież własnoręcznie wykonują tradycyjne świąteczne ozdoby oraz dekorują ciasta.
Nietypowe ekspozycje
W muzeum można zobaczyć nietypowe wystawy, które zachęcają uczestników do aktywnego zwiedzania. Dużym powodzeniem, zwłaszcza wśród dzieci, cieszy się ekspozycja „Dotknij Kultury Ludowej”, zorganizowana w chałupie ze wsi Chojnik, w której można spróbować swoich sił w obsłudze tradycyjnych sprzętów dawnego gospodarstwa domowego. Trasa zwiedzania prowadzi również przez obiekt szkoły ze wsi Pawłowo. Każdy z uczestników może zasiąść w dawnej ławce szkolnej, poznać technikę pisania obsadką, posłuchać opowieści o nauce i życiu dzieci na wsi polskiej z przełomu XIX i XX wieku. Ogromną atrakcją dla najmłodszych jest też możliwość oglądania zwierząt licznie hodowanych w skansenie. Można też wziąć udział w lekcji „Kaczka, kaczor i kaczątko…” oraz „Od owcy do sweterka”.
Warto dodać, iż do obiektów muzeum należą również: Salon Wystawowy ulokowany w dawnym kościele ewangelickim oraz Dom Mrongowiusza – oba położone w centrum Olsztynka.
Wydarzenia plenerowe
Jedną z największych atrakcji są cykliczne wydarzenia organizowane przez muzeum, które cieszą się ogromną popularnością. Tematyka organizowanych imprez ściśle oddaje charakter działalności obiektu. Podczas ich nie może zabraknąć atmosfery dawnego jarmarku rzemiosła, rękodzieła i kulinariów. Odbywają się pokazy ginących zawodów. Pracownicy skansenu prowadzą ciekawe warsztaty, skupiając wokół siebie najmłodszych bywalców. Najbardziej znane imprezy to Majówka w Skansenie, Regionalne Święto Ziół oraz Warmińsko – Mazurskie Dożynki Wojewódzkie czy Targi Chłopskie. W wakacje istnieje możliwość wzięcia udziału właśnie w Regionalnym Święcie Ziół – imprezie nawiązującej do ludowej tradycji święcenia ziół, kwiatów oraz zbóż. Co roku odbywa się ona 15 sierpnia – w dniu Matki Boskiej Zielnej. Głównym celem wydarzenia jest promocja ziół jako atrakcyjnego i rynkowego produktu środowiska naturalnego obszarów wiejskich, ale też prezentacja upraw i producentów ziół oraz produktów zielarskich z województwa warmińsko – mazurskiego, z uwzględnieniem ich użycia w medycynie, kosmetologii i gastronomii. Powyższym działaniom towarzyszą warsztaty i pokazy związane z tematem ziół, spotkania z zielarzem, występy zespołów ludowych, wystawa ziół, kiermasz regionalnego rzemiosła oraz prezentacje i prelekcje zielarskie. Jeśli będziecie więc w sierpniu w okolicy, koniecznie zaplanujcie wizytę w skansenie w Olsztynku. Poniżej znajdziecie pełny kalendarz imprez na zaplanowanych na rok 2020.
Z informacji praktycznych warto wspomnieć o tym, że w muzeum w wybranych obiektach są dostępne podjazdy dla osób poruszających się na wózku. Ponadto na terenie Parku Etnograficznego organizowane są miejsca rekreacji i odpoczynku, gdzie rodzice z dziećmi mogą odpocząć, zjeść coś oraz skorzystać z toalet.
Więcej informacji na: www.muzeumolsztynek.com.pl
Opracowanie: Kamila Górecka-Kirwiel
Zdjęcia: Arch. MBL-PE w Olsztynku
